# Bán hàng với VHTerp # Không tạo phiếu giao hàng(Skip Delivery Note) Trong **VHTerp**, khi bạn chọn **"Không tạo phiếu giao hàng"** trong **Đơn hàng**, hệ thống sẽ **bỏ qua bước tạo Phiếu giao hàng** và cho phép bạn tạo **Hóa đơn bán hàng trực tiếp** từ **Đơn hàng**, ngay cả khi hàng chưa được giao. Điều gì sẽ xảy ra khi chọn "**Không tạo phiếu giao hàng**"? 1. **Không cần tạo **Không tạo phiếu giao hàng**** - Bình thường, khi tạo **Hóa đơn bán hàng**, hệ thống yêu cầu phải có ****phiếu giao hàng**** trước để ghi nhận việc giao hàng. - Nếu chọn **Không tạo phiếu giao hàng**, bạn có thể tạo **Hóa đơn bán hàng** trực tiếp mà không cần bước trung gian này. 2. **Hàng hóa không được ghi nhận trong kho** - Vì **không có ****phiếu giao hàng******, **VHTerp** **không giảm số lượng tồn kho** khi tạo **Hóa đơn bán hàng.** - Điều này có nghĩa là hệ thống sẽ không ghi nhận rằng hàng đã xuất kho. 3. **Phù hợp cho dịch vụ hoặc sản phẩm không cần giao hàng** - Nếu bạn bán **dịch vụ** hoặc sản phẩm **không có quản lý kho**, bạn có thể chọn **Không tạo phiếu giao hàng** để **bỏ qua bước giao hàng**. 4. **Ảnh hưởng đến báo cáo hàng tồn kho** - Nếu sử dụng hệ thống quản lý kho (Inventory), việc ****Không tạo phiếu giao hàng**** có thể làm cho báo cáo **Sổ cái tồn kho** và **Số dư tồn kho** không chính xác, vì **VHTerp** không giảm số lượng hàng xuất kho. --- ## **Khi nào nên chọn "****Không tạo phiếu giao hàng****"?** ✅ Bán **dịch vụ** (vì không cần giao hàng vật lý). ✅ Bán sản phẩm **không theo dõi tồn kho**. ✅ Muốn tạo hóa đơn nhanh mà không cần qua bước giao hàng. ⚠️ **Khi không nên chọn "****Không tạo phiếu giao hàng****"** ❌ Nếu bạn cần quản lý kho chính xác, vì hàng sẽ không bị giảm khỏi tồn kho khi hóa đơn được tạo. ❌ Nếu doanh nghiệp cần kiểm soát quy trình giao hàng chặt chẽ. # Điều gì sẽ xảy ra, nếu cho phép tạo Hóa đơn bán hàng từ Đơn hàng ở trạng thái chỉnh sửa(nháp) **- Một thực tế và quan trọng** — đặc biệt khi bạn muốn linh hoạt quy trình “**Nhận cọc → Tạo đơn → Ra hóa đơn**” hoặc tạo hóa đơn tạm khi **Đơn hàng vẫn đang được chỉnh sửa (trạng thái Draft)**. **- VHTerp mặc định KHÔNG cho phép** bạn tạo Hóa đơn bán hàng từ Đơn hàng ở trạng thái chỉnh sửa, **vì đó chưa phải là đơn hàng chính thức**. Nếu bạn **cho phép** tạo Hóa đơn bán hàng từ Đơn hàng đang chỉnh sửa, thì
Tác độngChi tiết
Vi phạm nguyên tắc kế toán cơ bảnVì bạn ghi nhận doanh thu dựa trên đơn hàng chưa chốt
Có thể tạo nhiều hóa đơn từ 1 bản nháp chưa hoàn chỉnhVí dụ: sản phẩm, giá, thuế còn đang thay đổi
Rủi ro dữ liệu trùng / saiVì SO chưa finalized mà đã tạo hóa đơn
Doanh thu được ghi nhận kế toánDù khách có thể hủy đơn
Khi ghi nhận đơn hàng sau nàyKhông tự liên kết ngược lại được đầy đủ (nếu có thay đổi sản phẩm)
### **I. Tại sao Vi phạm nguyên tắc kế toán cơ bản** ### 1. Nguyên tắc Kế toán: **Ghi nhận doanh thu khi đã hoàn thành nghĩa vụ** > Theo nguyên tắc **Doanh thu được ghi nhận khi có cơ sở chắc chắn rằng hàng hóa hoặc dịch vụ đã được cung cấp và khách hàng có nghĩa vụ thanh toán**. - Đơn hàng ở trạng thái **Chỉnh sửa** => nghĩa là khách hàng chưa **cam kết**, bạn chưa có nghĩa vụ giao hàng, và **giao dịch chưa chắc chắn xảy ra**. - Nếu bạn tạo hóa đơn (ghi nhận doanh thu) từ một đơn hàng chưa được xác nhận, tức là **bạn ghi nhận doanh thu sớm**, trước khi có bằng chứng chắc chắn rằng khách hàng **chấp nhận mua**. ##### **Tại sao điều này là sai?**
Lý doDiễn giải
Thiếu ràng buộc pháp lýĐơn hàng Nháp không có giá trị pháp lý – khách hàng chưa ký, chưa cam kết
Doanh thu ảoGhi nhận doanh thu sớm làm sai lệch kết quả kinh doanh – giống như “doanh thu ảo”
Báo cáo tài chính saiDoanh thu được ghi nhận không đúng thời điểm => báo cáo lợi nhuận sai lệch
Thuế GTGT (VAT)Nếu tạo hóa đơn thuế từ đơn hàng chưa xác nhận, có thể bị truy thu, phạt do ghi nhận sai thời điểm chịu thuế
```html Ngày 01: Khách đặt hàng (Trạng thái chỉnh sửa) Ngày 02: Nhân viên tạo hóa đơn từ đơn hàng Trạng thái chỉnh sửa => hệ thống ghi nhận 10 triệu doanh thu Ngày 03: Khách hủy đơn => không mua nữa => Doanh thu 10 triệu là **sai** – vì đơn hàng chưa chắc chắn xảy ra. ``` ##### **Giải pháp khuyên dùng (chuẩn & linh hoạt):**
Tình huốngGiải pháp
Khách muốn lấy hóa đơn tạm ứng (đặt cọc) khi Đơn hàng chưa chốtTạo **Hóa đơn bán hàng không liên kết với Đơn hàng**, chỉ ghi "đặt cọc hợp đồng XYZ"
Sau này Đơn hàng hoàn tấtTạo hóa đơn còn lại và **khấu trừ khoản thanh toán trước**(deduct advance payment**)**
Muốn theo dõi số tiền đã trả cho 1 đơn Chỉnh sửaNhư ta đã làm: custom field + tính tổng tiền đã thanh toán
Câu hỏi đặt ra vậy khi tạo Hóa đơn độc lập, không liên kết Đơn hàng, thì số tiền vẫn tính vào doanh thu mà, nếu khách hàng hủy thì sao? ## Trả lời: **Không nên ghi nhận doanh thu thực sự** cho khoản **đặt cọc**. Khoản này nên được hạch toán là **"nợ phải trả" (liability)** hoặc **"doanh thu chưa thực hiện" (unearned revenue)**. Nếu khách hủy thì xử lý hoàn trả hoặc khấu trừ theo thỏa thuận. ##### **Chi tiết hơn: Ghi nhận kế toán đúng cho hóa đơn đặt cọc**
Khoản mụcKế toán đúngGiải thích
Hóa đơn đặt cọc**Không ghi vào doanh thu**Vì bạn **chưa thực hiện nghĩa vụ cung cấp hàng hóa/dịch vụ**
Ghi nhận ở đâu?Vào tài khoản **"Tiền nhận trước của khách hàng"** (Advance from customers)Đây là **nợ phải trả**, bạn nợ khách hàng 1 nghĩa vụ
Khi nào mới ghi doanh thu?Khi giao hàng xong hoặc hoàn thành dịch vụ, tạo hóa đơn chínhLúc đó mới ghi vào **doanh thu thực hiện**
##### **Vì Vây, Nếu ghi doanh thu từ hóa đơn đặt cọc và khách hủy** Bạn sẽ gặp rủi ro: - Doanh thu bị ghi sai – cần hoàn trả → phải làm bút toán điều chỉnh - Nếu đã khai thuế → rắc rối với cơ quan thuế vì phải điều chỉnh hóa đơn - Báo cáo lợi nhuận sai - Có thể phải hủy hóa đơn đã phát hành (liên quan đến hóa đơn điện tử) ### **II. Ghi nhận doanh thu sớm làm sai lệch kết quả kinh doanh – giống như “doanh thu ảo”** #### 1. **Doanh thu ảo là gì?** **Doanh thu ảo** là khoản **doanh thu được ghi nhận trên sổ sách**, nhưng thực tế **chưa phát sinh** nghĩa vụ cung cấp hàng hóa/dịch vụ. Nói cách khác: **chưa làm gì, chưa giao hàng, chưa xong hợp đồng**, nhưng đã ghi nhận doanh thu. #### **2. Ví dụ thực tế** Giả sử bạn có một khách hàng ký hợp đồng mua hàng trị giá **100 triệu**, yêu cầu đặt cọc **30 triệu**. Bạn tạo **Hóa đơn bán hàng** cho 30 triệu và hệ thống/kế toán ghi nhận: ``` Doanh thu: +30,000,000 ``` Nhưng: - Hàng chưa giao - Đơn hàng chưa xác nhận (vẫn draft) - Khách có thể hủy bất kỳ lúc nào **Thực chất bạn chưa có doanh thu!** Mà mới chỉ nhận được **tiền tạm ứng**. #### **3. Hậu quả của việc ghi nhận doanh thu sớm**
Hậu quảGiải thích
**Lợi nhuận tăng ảo**Vì hệ thống tính: Doanh thu - Chi phí = Lợi nhuận. Nếu doanh thu sai → lợi nhuận sai
**Đóng thuế thu nhập doanh nghiệp sai**Bạn phải đóng thuế trên doanh thu chưa thật sự phát sinh
**Báo cáo tài chính không phản ánh đúng****Ban giám đốc, cổ đông... hiểu nhầm rằng công ty đang "ăn nên làm ra"**
**Vỡ kế hoạch tài chính**Khi kế hoạch chi tiêu dựa vào "doanh thu ảo" mà không có dòng tiền thật
**Phải điều chỉnh báo cáo, hủy hóa đơn, ghi giảm doanh thu**Rắc rối kế toán, dễ bị truy thu thuế nếu cơ quan phát hiện
#### **4. Nguyên tắc kế toán liên quan** Theo **Chuẩn mực kế toán Việt Nam (VAS)** và **chuẩn quốc tế (IFRS)**, **doanh thu chỉ được ghi nhận** khi hội đủ 5 điều kiện: 1. Có **rủi ro và lợi ích** của hàng hóa đã chuyển giao cho khách hàng 2. Không còn quyền quản lý hoặc kiểm soát hàng hóa 3. **Doanh thu được xác định chắc chắn** 4. Có **khả năng thu được tiền** 5. Chi phí liên quan đến giao dịch **được xác định đáng tin cậy** **Như vậy: nếu đơn hàng vẫn chỉnh sửa, chưa giao hàng → không được ghi nhận doanh thu.** #### **5. Giải pháp thay thế** Khi khách đặt cọc, bạn nên: - Ghi nhận vào tài khoản **nợ phải trả** (VD: `3387 – Doanh thu chưa thực hiện` hoặc `131 – Khách hàng trả trước`) - Không ghi vào doanh thu (tài khoản 511) - Khi giao hàng, cung cấp dịch vụ, **chuyển khoản tạm ứng sang doanh thu** ### **III. Rủi ro dữ liệu trùng / sai** #### **Ý chính:** > Nếu bạn tạo hóa đơn (invoice) khi đơn hàng vẫn còn **ở trạng thái chỉnh sửa (draft)**, thì dễ dẫn đến: - Dữ liệu trùng (duplicate) - Dữ liệu sai lệch - Giao dịch không rõ ràng / thiếu căn cứ #### Ví dụ dễ hiểu ##### Tình huống: 1. Bạn có đơn hàng **SO-001** đang ở trạng thái Chỉnh sửa (chưa được xác nhận). 2. Nhân viên kế toán tạo luôn **Sales Invoice** từ đơn hàng này. 3. Sau đó nhân viên bán hàng sửa lại đơn hàng **(thay đổi sản phẩm / số lượng / giá)**. 4. Hóa đơn đã phát hành lại không đúng với thông tin đơn hàng sau cùng. Rủi ro gặp phải:
Rủi roMô tả
**Dữ liệu bị trùng**Một đơn hàng có thể được tạo hóa đơn **nhiều lần** vì chưa được "chốt", dẫn đến **ghi nhận doanh thu 2 lần**
**Thông tin hóa đơn không khớp đơn hàng**Ví dụ: đơn hàng đặt 10 sản phẩm, nhưng sau chỉnh lại còn 8 → hóa đơn đã xuất vẫn là 10
**Báo cáo sai lệch**Báo cáo doanh thu, công nợ, tồn kho sai vì số liệu không đồng nhất
**Hóa đơn không hợp lệ theo quy định**Hóa đơn cần căn cứ trên **giao dịch cụ thể đã xác nhận**, không phải trạng thái tạm
**Khó xử lý điều chỉnh / hoàn / sửa**Nếu hóa đơn đã gửi cho khách, mà thông tin thay đổi → bạn phải hủy hóa đơn, làm lại thủ tục phức tạp
Vì sao nên **chốt đơn hàng trước** khi tạo hóa đơn? Trạng thái Đã Ghi Nhận trong hệ thống VHTerp: - Nghĩa là: đơn hàng **đã được duyệt** và **không thể chỉnh sửa tùy ý** - Đảm bảo rằng: thông tin về **giá, số lượng, chiết khấu, điều khoản** là chính thức → Giúp cho hệ thống **hóa đơn**, **ghi nhận doanh thu**, **tồn kho**, **giao hàng** đều đồng nhất và tin cậy. ### **IV. Doanh thu được ghi nhận kế toán, dù khách có thể hủy đơn** ### Nghĩa là gì? - Khi bạn **tạo hóa đơn (Hóa đơn bán hàng)**, hệ thống kế toán sẽ: - **Ghi nhận doanh thu** - **Tăng công nợ phải thu (Accounts Receivable)** - **Ảnh hưởng đến báo cáo tài chính** > Nhưng nếu hóa đơn này được tạo **trước khi đơn hàng chính thức chốt**, **khách vẫn có thể hủy đơn**, hoặc thay đổi, hoặc từ chối nhận hàng. Kết quả là: **Doanh thu đã ghi nhận = Không thực tế** → Gọi là **doanh thu ảo** hoặc **doanh thu bị ghi nhận sai**. ##### **Một ví dụ thực tế** 1. Khách hàng yêu cầu đơn hàng 100 triệu → bạn tạo Đơn hàng (SO-001) ở trạng thái Chỉnh sửa. 2. Kế toán lập luôn Hóa đơn hệ thống ghi nhận: - Doanh thu +100 triệu - Công nợ phải thu +100 triệu 3. Sau đó, khách hàng hủy đơn hoặc giảm xuống còn 60 triệu. > Trong hệ thống kế toán, **vẫn ghi nhận 100 triệu doanh thu**, điều này: - Là **sai** so với thực tế. - Làm **báo cáo lợi nhuận bị phóng đại**. - Gây **rủi ro kiểm toán / thuế**. #### Vì sao kế toán *phải* cẩn trọng với ghi nhận doanh thu? Theo **Chuẩn mực kế toán (VAS/IFRS)**: > Doanh thu chỉ được ghi nhận khi: - Giao dịch đã hoàn tất hoặc gần như chắc chắn hoàn tất - Quyền sở hữu & rủi ro đã chuyển giao cho khách hàng - Giá trị doanh thu xác định được, và có khả năng thu được tiền Tức là: **Không ghi nhận trước**, không ghi khi còn "dự kiến". ##### Hệ quả nếu ghi nhận sai
Hệ quảMô tả
**Báo cáo tài chính sai lệch**Doanh thu, lợi nhuận, công nợ… không đúng với thực tế
**Sai sót trong ra quyết định quản trị**Lãnh đạo nghĩ công ty lãi, nhưng thật ra không
**Rủi ro kiểm toán / thuế**Thuế thu nhập doanh nghiệp, VAT bị tính trên doanh thu không thực tế
**Phải hủy/sửa hóa đơn – gây rối hệ thống**Xử lý hoàn, điều chỉnh, ghi bút toán đảo cực kỳ phức tạp
### **V. Không tự liên kết ngược lại được đầy đủ (nếu có thay đổi sản phẩm)** #### Ý nghĩa là gì? Khi bạn tạo **Hóa đơn bán hàng** **không liên kết trực tiếp với đơn hàng (Sales Order)** — ví dụ vì đơn hàng còn ở trạng thái "Chỉnh sửa" — hệ thống sẽ: - Không hiểu hóa đơn này **thuộc đơn hàng nào** - Không thể **đối chiếu lại** nếu đơn hàng sau đó được cập nhật, thay đổi, hay xác nhận. #### Tình huống thực tế minh họa: ##### **Bước 1: Tạo đơn hàng (Sales Order)** - Đơn hàng SO-001 gồm: - Sản phẩm A – 10 cái – 1 triệu/chiếc = 10 triệu > Nhưng đơn hàng này còn ở trạng thái Chỉnh sửa (chưa được xác nhận). --- #### **Bước 2: Kế toán tạo luôn hóa đơn (Sales Invoice)** - Ghi lại hóa đơn: - Sản phẩm A – 10 cái – 10 triệu - Không liên kết trực tiếp tới SO-001 (vì nó chưa được submit) --- #### **Bước 3: Nhân viên kinh doanh chỉnh lại đơn hàng** - Khách yêu cầu đổi sang: - Sản phẩm A – 8 cái - Sản phẩm B – 2 cái > Nhưng hóa đơn cũ **vẫn giữ nguyên thông tin ban đầu**. 💥 Hệ quả:
Vấn đềTác động
Không có liên kết giữa SO và InvoiceKhông thể biết hóa đơn này thuộc đơn nào
Không thể đối chiếu chính xácSản phẩm, số lượng, giá đã bị thay đổi
Rủi ro sai lệch số liệuDoanh thu không khớp với thực tế bán hàng
Tính toán tồn kho / chiết khấu / thuế bị lệchDo hệ thống không hiểu được quan hệ dữ liệu chính xác
## Tổng kết > Khi bạn không liên kết hóa đơn với đơn hàng: - Mất **tính đối chiếu tự động** - Mất khả năng **kiểm tra toàn vẹn dữ liệu** - Dễ phát sinh **sai lệch số liệu**, **khó kiểm toán**, **khó truy vết** **Tác giả: Đỗ Ngọc Tú Công Ty Phần Mềm [VHTSoft](https://vhtsoft.com "Công Ty Phần Mềm VHTSoft")** # Mối quan hệ giữa Bút toán thanh toán, Đơn hàng, và Hóa đơn bán hàng – Khi nào liên kết với nhau? – Tiền đi đâu? – Ghi nhận kế toán ra sao? Trước hết: hiểu rõ từng thành phần
Loại chứng từVai trò chínhCó ảnh hưởng kế toán không?
**Đơn hàng**Đơn đặt hàng❌ Không tạo bút toán
**Hóa đơn bán hàng**Hóa đơn bán hàng (ghi nhận doanh thu)
**Bút toán thanh toán**Chứng từ thu tiền từ khách
**Mối quan hệ tổng quát:** ``` Đơn hàng (khách đặt hàng) ↓ Hóa đơn bán hàng (xuất hóa đơn / ghi nhận doanh thu) ↓ Bút toán thanh toán (khách trả tiền - 1 phần hoặc toàn bộ) ``` **Cụ thể quan hệ từng cặp:** ****1. Đơn hàng ↔ **Hóa đơn bán hàng******
Mối quan hệGhi chú
****Đơn hàng**** → **Hóa đơn bán hàng**nếu chia thành nhiều đợt hóa đơn
Khi tạo **Hóa đơn bán hàng** từ **Đơn hàng**hệ thống sẽ tính **Số tiền đã lập hóa đơn**, cập nhật tỷ lệ
Trạng thái **Đã lập hóa đơn** của **Đơn hàng** sẽ tăng dần theo % đã lập **Hóa đơn** **2. **Hóa đơn bán hàng ↔ Bút toán thanh toán****(payment entry)
Mối quan hệGhi chú
1 **Hóa đơn bán hàng** **→** nhiều **Bút toán thanh toán**nếu khách trả tiền nhiều lần
Mỗi **Bút toán thanh toán** sẽ gắn với Hóa đơn bán hàng thông qua **tham chiếu**
Khi **Bút toán thanh toán** được Ghi nhậnhệ thống cập nhật **Số tiền đã trả** và **Số tiền chưa thanh toán** của Invoice
**3. Đơn hàng ↔ Bút toán thanh toán** (khi chưa tạo Hóa đơn bán hàng) Mặc định trong VHTerp, **Đơn hàng** và **Bút toán thanh toán** không liên kết trực tiếp với nhau nếu bạn chưa tạo **Hóa đơn bán hàng**. **Chi tiết hơn:**
**Hành động****VHTerp xử lý ra sao?**
Tạo **Đơn hàng**Không sinh bút toán, không ảnh hưởng kế toán
Tạo Bút toán thanh toán trước khi tạo Hóa đơn bán hàngCó thể làm được, **nhưng không có liên kết trực tiếp với Đơn hàng**
Hệ thống có lưu **Đơn hàng** trong **Bút toán thanh toán** không?❌ Không (mặc định)
Có ghi nhận là "đặt cọc cho đơn hàng nào" không?❌ Không có mặc định – bạn phải tự **custom**
**Vậy tiền đi đâu?** Khi bạn tạo **Bút toán thanh toán** mà không có **Hóa đơn bán hàng** nào để gắn vào, VHTerp sẽ: 1. Thu tiền → Sinh bút toán: - **Nợ 111/112** (tiền mặt/ngân hàng) - **Có 131 (hoặc 3387)** nếu thiết lập đúng 2. Ghi vào **Số tiền chưa phân bổ** trong **Bút toán thanh toán** 3. Tiền này được xem là **Đặt cọc(Advance)** của khách hàng 4. Sẽ được gợi ý để dùng trừ vào **Hóa đơn bán hàng** sau này **Đỗ Ngọc Tú Công Ty Phần Mềm [VHTSoft](https://vhtsoft.com "Công Ty Phần Mềm VHTSoft")** # Mối quan hệ giữa: Hóa đơn bán hàng, Số tiền đã lập hóa đơn, Công nợ phải thu từ khách hàng (Accounts Receivable) Mối quan hệ giữa: 1. **Hóa đơn bán hàng (Sales Invoice)** 2. **Số tiền đã lập hóa đơn (Amount Billed)** 3. **Công nợ phải thu từ khách hàng (Accounts Receivable)** #### 1. **Hóa đơn bán hàng (Sales Invoice)** - Là **chứng từ chính thức** thể hiện rằng: > Bạn đã giao hàng / cung cấp dịch vụ và ghi nhận **doanh thu** theo kế toán. - Trong VHTerp, khi bạn **Ghi nhận Hóa đơn bán hàng**, hệ thống: - Ghi nhận doanh thu (tài khoản 511) - Ghi nhận thuế GTGT (tài khoản 3331 nếu có) - Ghi nhận **công nợ phải thu** (tài khoản 131 – Accounts Receivable) #### 2. **Số tiền đã lập hóa đơn (Amount Billed)** - Là **tổng số tiền đã xuất hóa đơn** cho một **Đơn hàng** - Cập nhật từ các Hóa đơn bán hàng liên kết với đơn hàng đó - **Không quan tâm khách đã trả tiền hay chưa(\*\*\*\*\*)**
Tình huốngSố tiền đã lập hóa đơn
Đã tạo hóa đơn 50%= 50% Tổng sau thuế(Grand Total)
Đã tạo hóa đơn đủ 100%= 100%
Chưa tạo hóa đơn nào= 0
#### 3. **Công nợ (Accounts Receivable)** - Là **số tiền khách hàng còn nợ**, chưa thanh toán - [**VHTerp**](https://vhterp.com/ "VHTerp") tự động tính: ``` Số tiền chưa thanh toán = Tổng sau thuế - Số tiền đã thanh toán ``` #### **Mối quan hệ giữa 3 khái niệm**
Hoạt độngTác động
Tạo Hóa đơn bán hàng→ Làm tăng Số tiền đã lập hóa đơn và công nợ
Thanh toán **Bút toán thanh toán** gắn với Hóa đơn→ Giảm công nợ
Gắn **Đơn hàng** vào **Hóa đơn bán hàng**→ Cập nhật Số tiền đã lập hóa đơn cho Đơn hàng
**Ví dụ thực tế:** Đơn hàng trị giá 100 triệu
Hành độngGhi nhận
Tạo Đơn hàng`Số tiền đã lập hóa đơn = 0`, `Công nợ = 0`
Tạo hóa đơn 60 triệu``Số tiền đã lập hóa đơn` = 60 triệu`, `Công nợ = 60 triệu`
Khách trả 30 triệu`Công nợ = 30 triệu`, `Số tiền đã lập hóa đơn` không đổi
Tạo hóa đơn còn lại 40 triệu``Số tiền đã lập hóa đơn` = 100 triệu`, `Công nợ = 70 triệu`
Khách trả tiếp 70 triệu`Công nợ = 0` Đã thanh toán hết `Số tiền đã lập hóa đơn` không đổi(100 triệu)
#### **Kết nối với báo cáo:**
Báo cáoDữ liệu sử dụng
📊 Phân tích bán hàngHóa đơn bán hàng → thể hiện doanh thu
📋 Công nợ phải thu từ khách hàngHóa đơn bán hàng + Bút toán thanh toán→ thể hiện công nợ
📈 Theo dõi đơn hàngSố tiền đã đã lập hóa đơn, Số lượng hàng hóa đã giao, Tổng số tiền đã thanh toán
Tóm lại:
Khái niệmVai tròSinh ra từ
**Hóa đơn bán hàng**Ghi nhận doanh thu, khởi tạo công nợBước xuất hóa đơn
**Số tiền đã lập hóa đơn**Cho biết bạn đã hóa đơn hóa bao nhiêu của đơn hàngTính từ các hóa đơn
**Công nợ (AR)**Phần tiền khách chưa trảHóa đơn bán hàng - Thanh toán
**Tác giả: Đỗ Ngọc Tú** **Công Ty Phần Mềm [VHTSoft](https://vhtsoft.com "Công Ty Phần Mềm VHTSoft")** # Tại sao doanh thu là số tiền đã lập hóa đơn, chứ không phải số tiền đã thu được #### **Trả lời ngắn gọn:** > 💰 **Doanh thu = Số tiền đã lập hóa đơn (Amount Billed)** > ❌ **Không phụ thuộc vào việc đã thu tiền hay chưa** #### **Lý do: Nguyên tắc kế toán dồn tích (Accrual Accounting** > **Doanh thu được ghi nhận tại thời điểm bạn giao hàng/dịch vụ và lập hóa đơn**, > **Không chờ đến lúc khách hàng trả tiền**. #### Ví dụ thực tế: 1. Ngày 1/4: Bạn giao nội thất cho khách, tạo hóa đơn 100 triệu → Hệ thống **ghi nhận doanh thu 100 triệu** 2. Ngày 10/4: Khách trả tiền 50 triệu → Hệ thống **giảm công nợ còn lại 50 triệu** 3. Ngày 20/4: Khách trả nốt 50 triệu → Công nợ = 0, nhưng doanh thu **vẫn là 100 triệu từ ngày 1/4** #### **Tại sao phân biệt điều này rất quan trọng?**
**Điều gì****Ghi nhận ở đâu?**
Doanh thu→ Hóa đơn bán hàng(ghi sổ doanh thu – 511)
Công nợ→ Số tiền khách còn nợ → 131 (Accounts Receivable)
Tiền mặt / ngân hàng→ Chỉ khi có **Bút toán thanh toán**
#### **Tóm lại:**
**Nội dung**Ghi nhận từ đâuẢnh hưởng tài chính
Doanh thuKhi tạo **Hóa đơn bán hàng**Là thu nhập hợp pháp
Đã thu tiềnKhi tạo **Bút toán thanh toán**Là dòng tiền (cash flow)
Còn nợ**Hóa đơn bán hàng - Bút toán thanh toán**Là công nợ (Accounts Receivable)
### Trong hệ thống VHTerp: - **Báo cáo doanh thu** (Profit and Loss) → lấy từ Hóa đơn bán hàng - **Báo cáo công nợ** (Accounts Receivable) → lấy từ Bút toán thanh toán so với Hóa đơn bán hàng - **Báo cáo tiền mặt** → lấy từ Bút toán thanh toán(cash flow) **Tác giả: Đỗ Ngọc Tú** **Công Ty Phần Mềm [VHTSoft](https://vhtsoft.com "Công Ty Phần Mềm VHTSoft")** # Tính doanh số trong VHTerp Trong [VHTerp](https://vhterp.com/ "VHTerp"), **doanh số bán hàng** được tính dựa trên: 🔹 Hóa đơn bán hàng đã được **Ghi nhận** 🔸 Không phụ thuộc vào việc khách đã trả tiền hay chưa ## Vậy “doanh số” là gì? > **Doanh số** thường được hiểu là: > **Tổng giá trị hàng hóa/dịch vụ đã bán ra (đã lập hóa đơn)** trong một khoảng thời gian. → **Tức là:** > Doanh số = Tổng sau thuế của các **Hóa đơn bán hàng** đã được nghi nhận #### **Ví dụ:**
**Ngày****Hành động****Kết quả**
01/04Tạo Đơn hàng trị giá 100 triệu❌ Không ảnh hưởng doanh số
05/04Tạo Hóa đơn bán hàng 60 triệu → Ghi nhậnDoanh số tăng 60 triệu
07/04Khách trả tiền 30 triệu❌ Không ảnh hưởng doanh số
#### Sao Doanh số lại giống Doanh thu vậy? Thực tế: **Doanh số và doanh thu rất gần nhau – nhưng KHÔNG hoàn toàn giống nhau**, và sự khác biệt phụ thuộc vào **ngữ cảnh sử dụng** (đặc biệt là giữa **kế toán** và **kinh doanh**). #### Trong [**VHTerp**](https://vhterp.com/ "VHTerp") (và đa số phần mềm ERP): > **Doanh số = Doanh thu** > đều được tính **khi lập Hóa đơn bán hàng** Vì hệ thống kế toán **chỉ ghi nhận "doanh số bán hàng" khi có hóa đơn chính thức**. #### **Trong thực tế Việt Nam:**
**Góc nhìn****Doanh số là…****Doanh thu là…**
**Kinh doanh / bán hàng**Tổng giá trị đơn hàng bán ra (đã chốt hoặc đã giao)Có thể trùng, hoặc chưa đủ
**Kế toán**Tổng tiền đã xuất hóa đơn (`Sales Invoice`)Chính là doanh thu hợp pháp
[**VHTerp**](https://vhterp.com/ "VHTerp")Tổng giá trị **Hóa đơn bán hàng**Giống nhau
> ✅ **Vì vậy trong [**VHTerp**](https://vhterp.com/ "VHTerp"): "doanh số" = "doanh thu" = giá trị từ Hóa đơn bán hàng đã được ghi nhận** **Một số người phân biệt thế này:**
**Khác biệt****Doanh số****Doanh thu**
Bao gồm đặt hàng chưa hóa đơn?Có thể❌ Không
Ghi nhận khi nào?Khi chốt đơn, giao hàngKhi xuất hóa đơn
Được xem là thu nhập kế toán?❌ Không
> Nhưng trong [**VHTerp**](https://vhterp.com/ "VHTerp"), để đảm bảo **chặt chẽ – hợp chuẩn kế toán**, chỉ lấy **Hóa đơn bán hàng** để tính cả **doanh số & doanh thu** #### **Vậy khi nào cần phân biệt?**
**Tình huống****Nên phân biệt**
Theo dõi năng suất nhân viên kinh doanhDùng “doanh số” từ **Đơn hàng**
Báo cáo kết quả kinh doanh, lợi nhuậnDùng “doanh thu” từ **Hóa đơn bán hàng**
Phân tích thực thu, công nợSo sánh **Hóa đơn bán hàng** và **Bút toán thanh toán**
#### **Kết luận:**
**Khái niệm****Trong [VHTerp](https://vhterp.com/ "VHTerp")**
**Doanh số (Sales Performance)**= Hóa đơn bán hàng đã Nghi nhận
**Doanh thu (Accounting Revenue)**= Hóa đơn bán hàng đã Ghi nhận
**Tác giả: Đỗ Ngọc Tú** **Công Ty Phần Mềm [VHTSoft](https://vhtsoft.com "Công Ty Phần Mềm VHTSoft")** # Làm thế nào để quản lý Dòng tiền chi ra cho doanh nghiệp một cách hiệu quả trong VHTerp? ## Trước hết: Dòng tiền chi ra là gì? > Là **tất cả số tiền thực tế công ty bạn đã chi ra** trong một khoảng thời gian (thường theo ngày, tuần, tháng). Bao gồm: - Trả nhà cung cấp, nguyên vật liệu - Trả lương, BHXH, thưởng - Trả tiền thuê nhà, điện nước - Mua sắm thiết bị, chi phí đầu tư - Trả nợ, vay ngân hàng [**Trong VHTerp: dòng tiền chi ra được ghi nhận từ đâu?**](https://vhterp.com/ "VHTerp")
**Loại giao dịch****Ghi nhận từ**
Trả tiền nhà cung cấpBút toán thanh toán(Trả tiền) gắn với **Hóa đơn mua hàng**
Trả lươngPhiếu lương+ Bút toán thanh toán
Chi phí vận hànhBút toán nhật ký hoặc Bút toán thanh toán
Tạm ứng cho nhân viênBút toán thanh toán hoặc Yêu cầu hoàn phí
Tất cả các khoản này đều tạo **bút toán**, và thể hiện trong **Báo cáo dòng tiền** **Cách quản lý dòng tiền chi ra hiệu quả trong [VHTerp](https://vhterp.com/ "VHTerp")** #### **1. Chuẩn hóa việc ghi nhận chi tiền** > Mọi khoản chi đều phải **qua Bút toán thanh toán**, **không dùng chi tay hoặc chỉ nhập Excel**.
**Bước****Thực hiện**
Tạo hóa đơn mua hàngTạo hóa đơn mua hàng
Khi thanh toánTạo Bút toán thanh toán→ loại: Trả tiền
Ghi rõ mục đíchGắn vào Tham chiếu(Hóa đơn mua hàng, hoặc dùng Tài khoản chi phí)
Không có hóa đơn?Dùng Bút toán nhật ký hoặc Yêu cầu hoàn phí
#### **2. Gắn đúng loại chi phí** Trong Bút toán thanh toán, hãy gắn vào đúng: - **Tài khoản chi phí**(chi phí tiền thuê, nguyên vật liệu, lương…) - **Dự án** hoặc Trung tâm chi phí nếu quản lý theo bộ phận Giúp bạn biết chi tiền cho **ai / cái gì / khi nào / vì sao** #### **3. Theo dõi dòng tiền theo thời gian** Vào: **Kế toán > Báo cáo > Dòng tiền** Tại đây bạn sẽ thấy:
**Diễn giải**
Tồn đầu kỳ
Tiền thu vào
Tiền chi ra
Thu – Chi
Số dư cuối kỳ
Cho phép bạn đánh giá: “Tháng này mình **thu được bao nhiêu** – **chi bao nhiêu** – **dư/thiếu bao nhiêu tiền mặt**” #### **4. Phân tích theo loại chi / nhà cung cấp** Bạn có thể: - Vào **Danh sách bút toán** → Nhóm bởi: Nhà cung cấp, Tài khoản chi phí, Dự án, Phương thức thanh toán... - Tạo **Báo cáo** theo Bút toán thanh toán #### **5. Kiểm soát trước khi chi** Khi doanh nghiệp lớn hơn, bạn có thể:
**Kiểm soát****Cách làm**
Trình duyệt phê duyệtDùng Qui trình trong VHTerp: mỗi Bút toán thanh toán phải được quản lý duyệt
Giới hạn ngân sáchGắn Bút toán thanh toán theo T**rung tâm chi phí** so với Ngân sách
Tự động cảnh báo nếu chi vượt mứcDùng Notification hoặc Script đơn giản
## **Mục tiêu cuối cùng khi quản lý dòng tiền chi:** Đảm bảo doanh nghiệp **chi tiêu hợp lý, đúng lúc, không lãng phí** Không để **hết tiền mặt**, dẫn đến khủng hoảng tài chính Có thể trả lời ngay câu hỏi: > 💬 “Tháng này công ty đã chi những gì? Cho ai? Bao nhiêu? Còn tiền không?” **Tác giả: Đỗ Ngọc Tú** **Công Ty Phần Mềm [VHTSoft](https://vhtsoft.com "Công Ty Phần Mềm VHTSoft")** # Làm thế nào để quản lý dòng tiền thu vào hiệu quả trong VHTerp Việc **quản lý dòng tiền thu vào** (Cash Inflow) là **xương sống tài chính** của mọi doanh nghiệp — giúp bạn trả lời các câu hỏi quan trọng như: - “Tháng này mình đã **thu được bao nhiêu tiền thực tế**?” - “Khách nào đã trả tiền? Cho hóa đơn nào?” - “Tỷ lệ thu tiền so với doanh thu là bao nhiêu?” - “Có đang thiếu tiền mặt không?” #### **Vậy Dòng tiền thu vào là gì?** > Là **số tiền thực tế doanh nghiệp thu được** trong một khoảng thời gian > từ: khách hàng, đặt cọc, hoàn nợ, hoàn thuế, bán tài sản, v.v. Trong [**VHTerp**](https://vhterp.com/ "VHTerp"), dòng tiền thu vào đến từ:
Loại dòng tiềnGhi nhận bằng
Khách hàng thanh toánBút toán thanh toán – loại **Nhận tiên**
Trả trước (đặt cọc)Bút toán thanh toán – loại **Nhận tiên**(chưa phân bổ)
Khách trả cho hóa đơnTham chiếu bút toán thanh toán trong hóa đơn
Khách hàng chuyển khoản hoặc tiền mặtPhương thức thanh toán
Hoàn tiền từ nhân viên / ngân hàngBút toán nhật ký hoặc Bút toán thanh toán
#### **Cách quản lý dòng tiền thu vào trong [VHTerp.](https://vhterp.com/ "VHTerp")** **Mục tiêu:**
**Cần theo dõi****Làm gì trong [VHTerp](https://vhterp.com/ "VHTerp")?**
Ai đã trả tiền?Lọc Bút toán thanh toán theo Khách hàng
Đã thu bao nhiêu trong tháng?Lọc theo Ngày ghi nhận
Đã thu cho hóa đơn nào?Xem tab **Tham chiếu** trong Bút toán thanh toán
Đã thu đủ cho đơn hàng chưa?So sánh Tổng sau thuế với Số tiền đã trả trong Hóa đơn bán hàng
Dòng tiền ròng theo ngày?Xem **Báo cáo dòng tiền**
## Các bước thiết lập & sử dụng: --- #### **1. Ghi nhận đầy đủ các khoản thu** > Mỗi lần khách hàng thanh toán: - Tạo Bút toán thanh toán - Chọn **Kiểu thanh toán = Nhận tiền** - Chọn đúng **Khách hàng** - Gắn vào Hóa đơn bán hàng(nếu có) - Nếu chưa có hóa đơn → để tạm ứng (Chưa phân bổ) #### **2. Phân loại rõ ràng Phương thức thanh toán**
**Loại thanh toán**
Chuyển khoản ngân hàng
Tiền mặt
Momo/ZaloPay
Đặt cọc trước
Cho phép bạn **phân tích theo Phương thức thanh toán** ### 3. **Theo dõi tiền đã thu theo thời gian** > Vào: **Kế toán > Báo cáo > Dòng tiền** Bạn sẽ thấy:
**Diễn giải**
Tồn đầu kỳ
Tổng tiền thu được
Tiền chi
Thu – Chi
Tồn cuối kỳ
### 4. **Lọc trong danh sách Bút toán thanh toán** 1. Vào: **Accounts > Payment Entry** 2. Lọc: - Kiểu thanh toán = Nhận tiền - Ngày ghi nhận theo tháng/tuần 3. Nhóm bởi: - Khách hàng - Phương thức thanh toán - Nhân viên kinh doanh(nếu có) #### **5. Xây dựng báo cáo Dòng tiền thu**
Báo cáo nên có
Tổng tiền thu theo tháng
Tổng thu theo khách hàng
Tổng thu so với hóa đơn
Tạm ứng chưa lập hóa đơn
**Một số chỉ số hữu ích để quản lý:**
**Chỉ số****Ý nghĩa****Cách tính**
Tổng tiền thu trong thángTổng dòng tiền vàoSum của Bút toán thanh toán
% hóa đơn đã được thanh toánTỷ lệ thu tiềnĐã thanh toán / Tổng sau thuế
Công nợ còn lạiCòn phải thuHóa đơn bán hàng chưa được thanh toán
Tạm ứng chưa lập hóa đơnTiền đã nhận trướcSố tiền chưa phân bổ
## Gợi ý chiến lược quản lý tốt dòng tiền thu:
Việc cần làmGợi ý
Luôn tạo Bút toán thanh toán cho mọi khoản thuĐừng chỉ đánh dấu “đã thu”
Gắn với Hóa đơn bán hàng nếu cóGiúp theo dõi công nợ chính xác
Nếu chưa có hóa đơn → gắn Tạm ứngSau này trừ vào hóa đơn sau
Phân loại Phương thức thanh toán rõ ràngĐể phân tích hình thức thanh toán
Báo cáo định kỳTheo tháng, khách hàng, nhân viên bán hàng
Tóm tắt:
**Bạn muốn biết gì?****Dữ liệu từ**
Tiền thực sự đã thuBút toán thanh toán(Nhận tiền)
Khách đã trả bao nhiêu?Bút toán thanh toán nhóm bởi Khách hàng
Có khớp với hóa đơn chưa?So sánh với Hóa đơn bán hàng
Tạm ứng chưa hóa đơn?Bút toán thanh toán chưa có tham chiếu
**Tác giả: Đỗ Ngọc Tú** **Công Ty Phần Mềm [VHTSoft](https://vhtsoft.com "Công Ty Phần Mềm VHTSoft")** ### # Quản lý Lãi / Lỗ trong doanh nghiệp sử dung VHTerp > **Làm sao để quản lý *Lãi / Lỗ* trong doanh nghiệp bằng [VHTerp](https://vhterp.com/ "VHTerp")?** Đây là **mục tiêu cốt lõi** của một hệ thống ERP — không chỉ để ghi nhận mà còn giúp bạn **ra quyết định kinh doanh đúng đắn**. ## MỤC TIÊU: Trả lời được câu hỏi: > **“Doanh nghiệp tôi đang lời hay lỗ?”**, > **“Lãi bao nhiêu? Lỗ vì đâu?”**, > **“Mảng nào lãi, mảng nào lỗ?”** #### CƠ BẢN: Lãi – Lỗ là gì? > 📘 **Lợi nhuận (Lãi)** = **Doanh thu** – **Chi phí** - **Doanh thu**: Số tiền bạn ghi nhận từ việc bán hàng/dịch vụ (từ Hóa đơn bán hàng) - **Chi phí**: Tất cả các chi phí để vận hành doanh nghiệp: - Giá vốn hàng bán (COGS) - Lương nhân viên - Chi phí thuê, vận hành - Khấu hao, chi phí khác... #### **1. CÁCH [VHTerp](https://vhterp.com/ "VHTerp") TÍNH LÃI / LỖ** **[VHTerp](https://vhterp.com/ "VHTerp")** sử dụng báo cáo: > Báo cáo lãi lỗ > (= Báo cáo Kết quả Hoạt động Kinh doanh) Menu: **Kế toán > Báo cáo > Báo cáo Kết quả Hoạt động Kinh doanh** **Công thức trong **[VHTerp](https://vhterp.com/ "VHTerp")**:** ``` LỢI NHUẬN = Doanh thu (Revenue) - Giá vốn (COGS) = Lợi nhuận gộp (Gross Profit) - Chi phí hoạt động (Operating Expenses) = Lợi nhuận thuần (Net Profit) ``` **[VHTerp](https://vhterp.com/ "VHTerp")** tự động lấy từ các **bút toán kế toán (GL Entry)** sinh ra khi bạn: - Tạo Hóa đơn bán hàng→ Ghi nhận doanh thu - Tạo Hóa đơn mua hàng→ Ghi nhận chi phí - Trả lương → Tạo bút toán chi phí lương - Ghi nhận chi phí khác #### **2. CÁC NGUỒN DỮ LIỆU [VHTerp](https://vhterp.com/ "VHTerp") DÙNG ĐỂ TÍNH**
**Chứng từ****Góp phần vào**
Tạo Hóa đơn bán hàngDoanh thu
Tạo Hóa đơn mua hàngGiá vốn, chi phí
Phiếu lươngChi phí nhân sự
Bút toán thanh toánKhông ảnh hưởng (chỉ dòng tiền)
Bút toán nhật kýChi phí, điều chỉnh, chi phí khác
Chứng từ khoGiá vốn hàng bán nếu có tính tồn kho
#### **3. CÁCH QUẢN LÝ LÃI / LỖ HIỆU QUẢ** **BƯỚC 1: TẠO VÀ PHÂN LOẠI TÀI KHOẢN CHI TIẾT** - Doanh thu: 511 - Doanh thu bán hàng - Chi phí giá vốn: 632 - Giá vốn hàng bán - Chi phí hoạt động: 641 - Chi phí bán hàng, 642 - Chi phí quản lý - Tạo đúng nhóm: Doanh thu, Chi phí, Giá vốn COGS Có thể phân chia theo Trung tâm chi phí, dự ánnếu muốn chi tiết theo bộ phận **BƯỚC 2: GHI NHẬN ĐẦY ĐỦ**
Loại hoạt độngPhải làm gì
Bán hàngTạo Hóa đơn bán hàng
Mua hàngTạo Hóa đơn mua hàng
LươngDùng Bảng lương hoặc Bút toán nhật ký
Chi phí khácTạo Bút toán nhật ký hoặc Yêu cầu khi phí
Tồn khoDùng Chứng từ kho, Đối chiếu tồn kho
##### **BƯỚC 3: CHẠY BÁO CÁO** Vào: **Kế toán > Báo cáo > Hoạt động kinh doanh** Lọc theo: - Ngày - Trung tâm chi phí - Dự án - Khách hàng / Nhà cung cấp (nếu cần phân tích chi tiết)
**Khoản mục****Số tiền (VND)**
**1. Doanh thu bán hàng**500,000,000
**2. Giá vốn hàng bán (COGS)**300,000,000
------------------
**➤ Lợi nhuận gộp**200,000,000
**3. Chi phí nhân viên**50,000,000
**4. Chi phí thuê mặt bằng**20,000,000
**5. Chi phí khác**10,000,000
------------------
**➤ Lợi nhuận thuần****120,000,000**
**BÁO CÁO HỮU ÍCH KHÁC**
Báo cáoDùng làm gì
Phân tích hiệu quả kinh doanh(Profitability Analysis)Lãi/lỗ theo đơn hàng, dự án, khách hàng
Lợi nhuận gộp(Gross Profit)Phân tích lợi nhuận gộp từng sản phẩm
Chênh lệch ngân sách(Budget Variance)So sánh chi phí thực tế vs ngân sách
Bảng cân đối thử(Trial Balance)Kiểm tra toàn bộ số dư tài khoản
#### **MẸO QUẢN LÝ LÃI / LỖ CHẶT CHẼ**
MẹoGiải thích
Dùng **Trung tâm chi phí** theo phòng banBiết bộ phận nào lời, bộ phận nào lỗ
Gắn **Dự án** cho từng công trình / hợp đồngBiết lời/lỗ theo dự án
Luôn gắn **Tài khoản** rõ ràng khi chiPhân loại chi phí chính xác
Thiết lập **Ngân sách** theo Trung tâm chi phíKiểm soát chi trước khi phát sinh
Định kỳ xem **Lãi / lỗ** theo thángRa quyết định nhanh, điều chỉnh kịp thời
**Tác giả: Đỗ Ngọc Tú** **Công Ty Phần Mềm [VHTSoft](https://vhtsoft.com "Công Ty Phần Mềm VHTSoft")**