Làm thế nào để đạt được mô hình tư duy chung
Việc đạt được mô hình tư duy chung(shared mental model) là một trong những mục tiêu quan trọng nhất trong DDD — và cũng là một trong những khó khăn lớn nhất nếu không làm đúng cách.
Những rào cản lớn để đạt được
| Rào cản | Tác động |
|---|---|
| Thiếu giao tiếp giữa dev và domain expert | Không hiểu đúng nghiệp vụ |
| Ngôn ngữ không thống nhất | Dễ gây nhầm lẫn khi thảo luận hoặc code |
| Developer chỉ tập trung vào kỹ thuật | Bỏ qua logic nghiệp vụ, hiểu sai bản chất |
| Domain expert không quen mô hình hóa | Không diễn đạt đúng ý hoặc bỏ sót ý quan trọng |
| Áp lực deadline → code trước, hiểu sau | Dẫn đến phần mềm xa rời thực tế |
| Không ghi chú/tài liệu hoá rõ ràng | Không lưu giữ tri thức đã chia sẻ |
Agile – Giải pháp thay thế cho mô hình truyền thống
Tuyên ngôn Agile đề xuất chuyển dịch:
-
Từ phát triển dựa trên tài liệu sang cách tiếp cận tập trung vào hợp tác
-
Thoát khỏi tư duy tổ chức phân mảnh (siloed organization)
-
Xây dựng niềm tin và chia sẻ kinh nghiệm
2 giá trị cốt lõi của Agile giải quyết thách thức giao tiếp
-
Ưu tiên tương tác giữa con người hơn quy trình hoặc công cụ
-
Hợp tác với khách hàng thay vì đàm phán hợp đồng cứng nhắc
→ Cả hai nhấn mạnh làm việc chặt chẽ với khách hàng để xây dựng mô hình tư duy chung
Cách Agile xây dựng mô hình tư duy chung
-
Giao tiếp mở và thường xuyên giữa kỹ sư và khách hàng để giải quyết bất đồng
-
Phương pháp lặp (iterative): Như Scrum hay XP (Extreme Programming) tập trung vào:
-
Phản hồi liên tục từ khách hàng/đội ngũ
-
Kế hoạch linh hoạt thay vì chi tiết cứng nhắc
-
-
Học tập tương tác: Hiểu sâu vấn đề của người dùng thông qua:
-
Thảo luận trực tiếp
-
Mockup/prototype đơn giản
→ Kích thích trao đổi và điều chỉnh sớm
-
Vai trò của Prototyping
-
Prototype song song: Thử nghiệm nhiều giải pháp cùng lúc để tìm phương án tối ưu
-
Tiến hóa từ mockup thô → sản phẩm tinh chỉnh:
-
Mỗi vòng lặp làm sâu sắc thêm hiểu biết về vấn đề
-
Kế hoạch luôn giữ tính linh hoạt
-
Cơ chế phản hồi trong Agile
-
Lập trình cặp (Pair Programming)/Mob Programming:
-
Kết hợp góc nhìn đa dạng → Hiểu biết tập thể
-
Khuyến khích khách hàng tham gia trực tiếp để giảm hiểu lầm
-
-
Phát triển hướng kiểm thử (TDD):
-
Viết test trước code → Đảm bảo phần mềm đáp ứng nghiệp vụ
-
Test nên viết từ góc độ yêu cầu kinh doanh, không chỉ kỹ thuật
-
-
Stand-up Meeting:
-
Giải quyết bất đồng ngay lập tức
-
Duy trì sự đồng bộ trong team
-
-
Planning Meeting:
-
Sự tham gia của khách hàng → Xác nhận mục tiêu chung
-
Kết quả đạt được
-
Phần mềm linh hoạt, đúng nhu cầu nhờ:
-
Giao tiếp liên tục
-
Phản hồi theo vòng lặp
-
-
Tài liệu sống động (living documentation) thay vì tĩnh
Kết nối giữa Agile và Domain-Driven Design (DDD)
-
DDD bổ sung cho Agile bằng:
-
Ubiquitous Language: Ngôn ngữ chung giữa kỹ thuật & nghiệp vụ
-
Bounded Context: Xác định phạm vi rõ ràng
-
Event Storming: Công cụ trực quan hóa bài toán nghiệp vụ
-
Tác giả: Đỗ Ngọc Tú
Công Ty Phần Mềm VHTSoft