Bài tập: Thống kê về nguyên nhân tử vong ở Việt Nam

Trong một nghiên cứu gần đây tại Việt Nam về nguyên nhân tử vong ở nam giới từ 60 tuổi trở lên, một mẫu gồm 150 nam giới cho thấy 60 người tử vong do các bệnh liên quan đến tim mạch.

Câu hỏi:

a. Xây dựng một thống kê mô tả có thể được sử dụng để ước lượng tỷ lệ phần trăm nam giới từ 60 tuổi trở lên tử vong do các bệnh liên quan đến tim mạch.
b. Dữ liệu về nguyên nhân tử vong là định tính (categorical) hay định lượng (quantitative)?
c. Thảo luận về vai trò của suy luận thống kê trong loại nghiên cứu y học này.

Đáp án gợi ý:

a. Ước lượng tỷ lệ phần trăm:

Để ước lượng tỷ lệ phần trăm nam giới từ 60 tuổi trở lên tử vong do bệnh tim mạch, ta tính tỷ lệ phần trăm dựa trên mẫu:

• Số người tử vong do bệnh tim mạch: 60

• Tổng số người trong mẫu: 150

• Tỷ lệ phần trăm = (60 / 150) × 100 = 40%

Vậy, khoảng 40% nam giới từ 60 tuổi trở lên trong mẫu tử vong do các bệnh liên quan đến tim mạch. Đây là một thống kê mô tả dùng để ước lượng tỷ lệ trong tổng thể.

b. Loại dữ liệu:

Dữ liệu về nguyên nhân tử vong là định tính (categorical).

• Lý do: Nguyên nhân tử vong được phân loại thành các danh mục (ví dụ: bệnh tim mạch, ung thư, tai nạn, v.v.), không phải là số đo hay giá trị số.

c. Vai trò của suy luận thống kê trong nghiên cứu y học:

Suy luận thống kê đóng vai trò quan trọng trong nghiên cứu y học, đặc biệt trong việc:

• Ước lượng tổng thể: Dựa trên mẫu 150 người, suy luận thống kê giúp ước lượng tỷ lệ tử vong do bệnh tim mạch trong toàn bộ dân số nam giới từ 60 tuổi trở lên ở Việt Nam (ví dụ: sử dụng khoảng tin cậy để xác định độ chính xác của tỷ lệ 40%).

• Kiểm định giả thuyết: Suy luận thống kê có thể được dùng để kiểm tra xem tỷ lệ tử vong do bệnh tim mạch có khác biệt đáng kể giữa các nhóm (ví dụ: nam giới ở thành thị so với nông thôn) hay không.

• Hỗ trợ ra quyết định y tế: Kết quả nghiên cứu giúp các cơ quan y tế Việt Nam (như Bộ Y tế) phân bổ nguồn lực, xây dựng chương trình phòng ngừa bệnh tim mạch, hoặc nâng cao nhận thức cộng đồng.

• Đánh giá yếu tố nguy cơ: Suy luận thống kê có thể phân tích mối liên hệ giữa bệnh tim mạch và các yếu tố như lối sống (hút thuốc, chế độ ăn), giúp định hướng chính sách y tế công cộng.

Ví dụ: Nếu nghiên cứu mở rộng, suy luận thống kê có thể sử dụng hồi quy logistic để dự đoán xác suất tử vong do bệnh tim mạch dựa trên các biến như tuổi, huyết áp, hoặc chỉ số BMI.

Câu hỏi thảo luận:

• Làm thế nào để đảm bảo mẫu 150 người đại diện cho dân số nam giới từ 60 tuổi trở lên ở Việt Nam?

• Nếu muốn mở rộng nghiên cứu để bao gồm nữ giới, suy luận thống kê sẽ được áp dụng như thế nào?
  
  

Tác giả: Đỗ Ngọc Tú
Công Ty Phần Mềm VHTSoft